EYLÜLADA ÖĞRETMENİN HAZIRLADIĞI DÜNYA VE KUYRUKLU YILDIZ TÜRKÇE METNİ İŞLENİŞİ

Ders: Türkçe                                                                                                    21/25.02.2012

Metnin Adı: Dünya ve Kuyruklu Yıldız

Türü: Hikaye

Öğretmen Hazırlığı: Dünya, ay, gezegen, kuyruklu yıldız ile ilgili resimler temin edilir.Hüseyin Rahmi Gürpınar’a ait ‘’Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç’’ adlı romanı.

 Öğrenci Hazırlığı: Ay, yıldız ve gök cisimleri ile ilgili şiir, masal bulmaları ya da evde yazmaları için ödev verilir.10.derste sunmaları istenir.

1.Ders: Uzaydaki kuyruklu yıldızların zaman zaman Dünya’ ya yaklaştığını belirtmek için ’Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç’’ adlı romandan uygun kkısımlar anlatılır. Kuyruklu yıldızın diğer gök cisimlerinden farklı bir şekilde olduğu söylenir.

 Dünya’nın Güneş ve kendi etrafındaki dönüşü sonucunda nelerin olduğu sorulur. Beyin fırtınası yaptırılır.

  Anahtar kelimelerle (Ay, Dünya, kuyruklu yıldız)1.Etkinlik yaptırılır.

   Metnin ilk cümlesi ve son cümlesi okunur. Görseller inceletilir. Görsellerdeki gök cisimlerinin ne konuşuyor olabileceği sorulur. Metnin tahmini istenir. İstenirse tahminler defterlere yazdırılır.

   Metni sessiz olarak okumaları sağlanır. Öğretmen tarafından örnek okuma yapılır. Bilmedikleri kelimelerin altlarını çizmeleri istenir. Cümleden yola çıkarak anlamlarını bulmaları istenir.

   2.Ders: Metin sessiz ve sesli okuması yaptırılır. Okurken açıksası, yani gibi ifadelerin anlatımları destekleyip açıkladığı belirtilir.

   Dinlenilen hikayede geçen varlıkların ve olayların neler olduğu tartışılır. Belirlenenler 2. Etkinliğe yazılır.

 Varlıklar: Dünya,Güneş,Ay,kuyrukluyıldız,kutup,ateş,buz,volkan,gezegen,Venüs,Jüpiter,Mars

Olaylar:1-Dünya’nın Güneş çevresinde dönmesi

2-Gece olması

3-Ay’ın Dünya çevresinde dönmesi

4-Ay’ın parlaması, şekil değiştirmesi

5-Bir kuyruklu yıldızın Dünya’ya yaklaşması

6-Dünya’nın bu yıldızdan korkması,onu kıskanması

7-Dünya’nın volkanından ateş püskürmesi

8-Kuyruklu yıldızın gitmesi

3.Ders: ve 4.Ders:

Metnin bir kere sesli okuması yapılır. (Defterlerinin açık olaması istenir. Sunu izletilirken gerekli yerler not tutturulabilir Gerekli görülürse sunu anlatımı iki derse çıkarılır.)

   Metinde verilen Dünya (dönüşü),kuyruklu yıldız, Ay(dönüşü ve evreleri) Kutuplar vs. hakkında pekiştici bilgi vermek amacıyla tarafımdan hazırlanan ‘’Dünya ve Kuyruklu Yıldız ‘’adlı power point sunusu izletilir. Gerekli bilgiler verilerek kavratılması sağlanır.

3.etkinlik

 **a bölümündeki atmosfer bulmacası çözülür ardıdan atmosferin tanımı söylenir ve atmosfer tabakası hakkında görseller incelenir.

Atmosfer: Yeri veya herhangi bir gök cismini saran gaz tabakası, gaz yuvarı

Volkan: Magmanın yer içinden yüzeye çıktığı veya geçmişte çıkmış olduğu, genellikle koni biçiminde, tepesinde bir püskürme ağzı bulunan dağ, volkan

(ek bilgi)Türkiye’de bulunan volkanik dağlar.

Marmara Bölgesi : Uludağ
G.Doğu Anadolu Bölgesi : Karacadağ
Karadeniz Bölgesi : Köroğlu Dağları
Akdeniz Bölgesi : Hassa Bölgesi (Hatay)
Ege Bölgesi : Kula Tepeleri (En genç)
Doğu Anadolu Bölgesi : Ağrı ,Tendürek, Nemrut, Süphan Dağları
İç Anadolu Bölgesi : Erciyes, Melendiz, Hasandağ, Karadağ, Karacadağ..

**b bölümündeki kelimelerin anlamları sözlükten buldurulur.

Mükemmel: Tam, tamamlanmış, eksiksiz, çok güzel, harikulade, şahane.

Tur: Dolaşma

Katetmek: Bir yeri aşarak geçmek, yol almak.

5.Ders: Metin sesli okutulur. Konusu ve içeriği hakkında tartışılır. Hikaye unsurları belirlenir.

Hikaye nerede geçmiştir? (Uzay)

Hikayenin geçtiği zaman: (Bir mart günü)

Karakterler : (Dünya,Ay,kuyruklu yıldız)

Olay: Dünya, Güneş’in etrefında dönerken yakınına bir kuyruklu yıldızın geçmesi.

Cevapları alındıktan sonra 4. Etkinlik yaptırılır.

Tahtayaaşağıdaki kelimeler yazılıp verdiği anlamlar karşılaştırılır.

Kara---kapkara             Uzun—upuzun

Çocuğun üzerinde kara bir elbise vardı.(siyah)

Köpeğin uzun, kıvırcık ve kapkara tüyleri vardı.(kömür gibi kara,simsiyah,karanın daha koyu tonu)

Karşıt(zıt anlam )çalışması için 5.etkinlik,uzay zihin haritası için 6. Etkinlik yaptırılır.

6.Ders: Karşıt anlamlı kelimelerle ilgili ek çalışma defterlere yaptırılır.(Örnek cümleler alıntıdır.)

Yazın başı pişenin kışın aşı pişer.
Akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır.
Tok, acın halinden anlamaz. 
İyi evlat babayı vezir, kötü evlat rezil eder.
Akıllı düşününceye kadar, deli oğlunu everir.
Kurunun yanında yaş da yandı.
Koridorun dar olmasına karşın, odalar gayet geniş.
Sağlam yumurtaları paketlere diz, çürük yumurtaları ise çöpe at.
Yıllardır kâr eden şirket, sen gidince zarar etmeye başladı. 
Arabamın hem içini hem dışını güzelce yıkadım.
Kimi gün güldük, kimi gün ağladık; koca bir ömrü tükettik.
Basketçiler uzun, halterciler kısa boylu olur.
Paraya az, morale çok ihtiyacımız var.
Bu sınavda dört yanlış, bir doğruyu götürüyor.
Bedenim yaşlandı, fakat ruhum hâlâ genç.

7.Ders:Dünya’nın ve Ay’ın hareketleri defterlere yazılır.

Dünyanın Günlük Hareketi
Düna kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru 24 saatte döner. Buna 1 gün, harekete ise günlük hareket denir.

Dünyanın Günlük HareketininSonuçları

Gece ve gündüz oluşur.

Gün içinde güneş ışınlarının yere düşme açısı değişir ve buna bağlı olarak gün içinde; sıcaklıklar değişir, cisimlerin gölge boyu ve yönü değişir.

Dünyanın Yıllık Hareketi
Dünya, güneş çevresindeki dönüşünü 365 gün 6 saatte tamamlar. Buna 1 yıl, harekete ise yıllık hareket denir. Dünya, güneş çevresinde elips şeklindeki yörüngeyi takip ederek döner.

1-Mevsimler oluşur
2-İki yarım kürede aynı anda farklı mevsimler yaşanır. (bilgiler seviyeye göre çoğaltılılabilir.)

8.Ders:

AY'IN HAREKETLERİ
1) Kendi etrafında dönüşü
2) Dünya etrafında dönüşü
3) Dünya ile birlikte Güneş etrafında dönüşü
Ay'ın kendi ekseni ve Dünya etrafında dönüş süresi eşittir. (29, 5 gün) Bu sebeple Dünya'dan Ay'ın hep aynı yüzü görülür.
* Ay kendi ve Dünya etrafında batıdan doğuya doğru döner.
* Ay kendi etrafında yavaş, Dünya etrafında hızlı döner. 

   Ay’ın Evreleri: Ay'ın Dünya etrafında dönmesi sonucu meydana gelir.

9.Ders: Matematik dersi doğal sayılarda çarpma alanı ile konu ilişkilendirilerek aşağıdaki çalışma defterlere yaptırılır.

 Aşağıdaki eşitliklerde noktalı yerleri doldurunuz.
a) 1 gün = ………saattir. 

b) 1 hafta = …........ gündür.

c) 1 ay = ……….. gündür. 

d) 1yıl = ………… haftadır.

e) 1 yıl = ……. …..gündür. 

f) 1 yıl = ……….. aydır. 

g) 1 yıl = ……….. mevsimdir. 

h) 1 saat = ……….dakikadır. 

ı) Yarım saat = ……… dakikadır.

j) Çeyrek saat = ………. dakikadır.

k) 1 ay = ……….. haftadır.

2) Aşağıdaki eşitliklerde noktalı yerleri doldurunuz.
a) 2 ay = ………… haftadır.

b) 3 hafta = ………….. gündür.

c) 2 gün = ………….. saattir.

ç) 5 gün = …………. saattir.

d) 7 hafta = ………. gündür.

e) 4 ay = ………… gündür. 

f) 4 yıl = ………… aydır.

g) 5 yıl = ………….. haftadır.

ğ) 2 saat = …………… dakikadır.

h) 3 yarım saat = ………… dakikadır.

ı) 5 çeyrek saat = …………. dakikadır.

i) 6 yıl = …………mevsimdir.

j) 35 hafta = ……….. gündür.

10.Ders: Gök cisimlerinin yazılışı hakkında bilgi verilir. Hazırladıkları masal ya da şiir çalışmalarını sunmaları istenir.

Özel İsimler: Kâinatta tek olan, tam bir benzeri bulunmayan varlıkları karşılayan kelimelere denir. 

Bu varlıklar zaten özel oldukları için adlarına da “özel” denir. “Mehmet” kelimesi milyonlarca insana ait olabilir, ama bütün “Mehmet”ler tek tek özel oldukları için adları da özeldir. 

Özel isim adından da anlaşılacağı gibi özeldir, yani bir şeyin kendisine aittir.

Gezegen ve yıldız adları özel isimdir.Büyük harfle yazılır.

Merkür,Venüs,Dünya,Mars, Jüpiter, Saturn,Uranüs,Neptun

Dünya, güneş ve ay kelimeleri terim olarak (astronomi ve coğrafya terimi) kullanılıyorsa özel isim olduğu için büyük; diğer anlamlarında (gerçek, mecaz, yan, eş, deyim vb.) kullanılıyorsa cins ismi olduğu için küçük harfle başlar:

Ay'ın yakından çekilmiş fotoğrafları insanlığı pek şaşırtmıştı.

Yazın Güneş ışınları Dünya'ya dik olarak gelir.

Türkiye'nin birçok yerinde insanlar Güneş tutulmasını seyretti.

Sabahtan beri dünya kadar yer dolaştık.

 Ay, Dünya’nın uydusudur.

*Siz, Dünya’nın Ay’a ve Güneş’e olan uzaklığını biliyor musunuz?

*Daha dünyalar kadar işim var.(terimlikten çıkmış)

*Pencereden içeriye güneş giriyordu.(terimlikten çıkmış , güneş ışığı anlamında)

                                                                                                                          İyi dersler

                                                                                                                         JEyluladaJ